Tips om je paard gezond te laten afvallen

Van de 350.000 recreatiepaarden in Nederland is 55% te dik. Aan overgewicht kleven verschillende gezondheidsproblemen zoals insulinedysregulatie, hoefbevangenheid, equine metabool syndroom (EMS), verminderde vruchtbaarheid, PPID (ziekte van Cushing), goedaardige vettumoren, en gewrichtsproblemen, zoals artrose. In dit artikel geven we je een paar praktische tips en do’s en dont’s die je zullen helpen om je paard op een gezonde manier te laten afvallen.

Wanneer moet een paard afvallen?

De eerste stap om te bepalen of je paard overgewicht heeft, is het uitvoeren van een Body Condition Score. De meest betrouwbare methode is de 9-punts Body Condition Score (BCS). Dit systeem geeft een indicatie over het totale lichaamsvet: je gaat voelen naar de onderhuidse vetophopingen op zes verschillende lichaamsgebieden: de nek, schoft, rug, staartbasis, ribben en het gebied achter de schouders. Een paard dat wordt beoordeeld met een score van 1 is extreem mager, een score van 9 staat voor een extreem vet paard. Een BCS van 5 is optimaal. Er zijn ook speciale gewichtsmeetlinten voor paarden verkrijgbaar, waarmee je het gewicht kunt meten. Lees hier meer over hoe je een Body Condition Score kunt uitvoeren bij je paard.

Hoeveel mag mijn paard afvallen?

Om paarden af te laten vallen is het belangrijk om een zogenaamde ‘negatieve energiebalans’ te creëren. Simpel gezegd: je paard moet meer energie verbruiken dan hij binnenkrijgt, zónder dat dit ten koste gaat van de spiermassa. Om ervoor te zorgen dat de vetverbranding goed op gang komt, is beweging belangrijk. Hierdoor spreekt een paard zijn reserves aan en verliest het gewicht. Bij te snel afvallen kan het lichaam niet snel genoeg schakelen tussen de processen, waardoor schadelijke stoffen blijven circuleren in plaats van dat deze stoffen worden benut.

Het is daarom van groot belang dat paarden geleidelijk afvallen, dus niet te snel! Een paard haalt zijn energie uit vetten, koolhydraten en eiwitten. Te snel gewicht verliezen, of een verkeerde balans in het rantsoen, kan resulteren in  allerlei gezondheidsproblemen, zoals spierafbraak, leververvetting, blinde en dikke darm verzuring, koliek, maagzweren en insulineresistentie. Om je paard verantwoord te laten afvallen is een gewichtsverlies van 0,5 tot 1% per week ideaal.

Tip: download het gratis Pavo InShape Program!

Dit is een compleet programma die paardeneigenaren vanuit drie pijlers (management, beweging én voeding) helpt om hun paard op een gezonde en verantwoorde manier gewicht te laten verliezen. Het is ook aan te raden om voordat je aan het afvaltraject begint, je dierenarts een algehele gezondheidscheck te laten doen om medische redenen van overgewicht uit te sluiten.

Ruwvoermanagement bij dikke paarden

Een paard eet in de natuur de hele dag door kleine beetjes ruwvoer met een lage voedingswaarde (in vergelijking met krachtvoer). Paarden zijn grazers waarbij door fermentatie in de blinde en de dikke darm energie uit vezelachtig ruwvoer wordt gehaald. Paarden kunnen niet zonder structuur in een rantsoen en hebben vezelrijk materiaal nodig voor een goede werking van de darmen.

• Weidegang: Paarden komen het meeste aan van gras. Beperk de weidegang dus als er sprake is van overgewicht. Een alternatief is een zandpaddock met toegang tot ruwvoer. Vanaf een BCS van 7/9 en hoger is het advies om je paard (tijdelijk) helemaal niet op de wei te zetten.
• Ruwvoer: Een paard moet dagelijks ongeveer 1,5 – 2% van zijn lichaamsgewicht aan drogestof uit ruwvoer binnenkrijgen. Paarden die te dik zijn, en dus gewicht moeten verliezen, mogen beperkt worden tot een drogestof-percentage van 1,3% van het lichaamsgewicht. Let op: geef nooit te weinig ruwvoer! Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van je paard.
• Krachtvoer: Beperk/ beëindig het geven van krachtvoer. Gebruik liever een balancer, zoals Pavo Vital, om ondanks de krachtvoereliminatie er toch voor te zorgen dat je paard alle benodigde vitaminen, mineralen en sporenelementen binnenkrijgt.

Let op: te weinig  ruwvoer  kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van je paard. Dit kan o.a. leiden tot:

• Verzuring van blinde en dikke darm
• Koliek
• Maagzweren
• Verhoogd risico op stalondeugden

Test de voedingswaarden in je ruwvoer

Het is dus heel belangrijk dat een paard dat moet afvallen toch voldoende ruwvoer krijgt. Omdat het paard absoluut niet dikker mag worden, is het van belang dat dit ruwvoer een lage energiewaarde heeft. Ben je niet bekend met de gehaltes uit jouw ruwvoer? Doe dan de Pavo Ruwvoer Quickscan en bekijk of jouw ruwvoer geschikt is voor een paard dat moet afvallen.

Meer bewegen: voorbeeldschema voor afvallen

Om ervoor te zorgen dat de vetverbranding goed op gang komt, is beweging cruciaal. Hierdoor spreekt een paard zijn energiereserves aan en verliest het gewicht. Het is wel belangrijk dat je je paard met stapjes meer en intensiever laat bewegen en niet van de éne op de andere dag van nul naar honderd gaat. Zo voorkom je blessures en overbelasting. Een mooi uitgangspunt is om iedere maand 20% meer te bewegen: 20% meer stappen, draven en galopperen. In het Pavo InShape Program vind je voorbeeld trainingsschema’s die je kunt gebruiken als je je paard wilt laten afvallen. Deze zijn opgesteld door sportfysioloog Dr. Carolien Munsters. Het Pavo InShape Program is een compleet afvalprogramma voor paarden en helpt je vanuit drie pijlers (beweging, management en voeding) naar een gezonder en fitter paard. Gebruik dit programma als handvat om ook met je eigen paard aan de slag te gaan.

Klik hier om het Pavo InShape Program gratis te downloaden.

Je paard laten afvallen: do’s en dont’s

Do’s

• Download het Pavo InShape Program: dit is een compleet afvalprogramma voor paarden dat je vanuit drie pijlers (management, beweging en voeding) verder helpt naar een fitter en gezonder paard.
• Bepaal de huidige conditie van je paard met behulp van een Body Condition Score.
• Gewichtsopvolging is zeer belangrijk! Weeg/ meet of scoor je paard iedere maand en hou dit voor jezelf bij in een schema. Noteer hier ook de beweging (in minuten) en het rantsoen, zodat je tijdig kunt bijsturen. Handige invulschema’s vind je in het Pavo Inshape Program.
• Controleer of jouw ruwvoer geschikt is voor paarden die moeten afvallen. Je kunt de energie-, eiwit- en suikerwaardes in je ruwvoer eenvoudig laten onderzoeken met een Pavo Ruwvoer Quickscan.
• Blijf voldoende ruwvoer geven! Geef nooit minder dan 1% drogestofpercentage van het lichaamsgewicht aan ruwvoer.
• Geef meerdere ruwvoermaaltijden per dag, het liefst in een slowfeeder.
• Twee hooinetten over elkaar geeft kleinere gaten en verlengt de eettijd nog eens extra.
• Beperk de weidegang als er sprake is van overgewicht. Een alternatief is een zandpaddock met toegang tot ruwvoer. Vanaf een BCS van 7-9 is het advies om je paard (tijdelijk) helemaal niet op de wei te zetten.
• Laat je paard met stapjes meer en intensiever bewegen. In het Pavo InShape Program vind je een voorbeeld trainingsplan opgesteld door sportfysioloog Dr. Carolien Munsters.
• Zorg voor voldoende eiwit in het rantsoen: een paard dat meer en intensiever beweegt heeft een hogere behoefte aan eiwit dat enerzijds helpt om de vetverbranding te ondersteunen en anderzijds de spieren goed verzorgt en spierafbraak helpt te voorkomen. Pavo InShape is een structuurrijke muesli en speciaal ontwikkeld om paarden optimaal te ondersteunen tijdens het afvallen.
• Beperk/ beëindig het verstrekken van krachtvoer met een hoog suiker-, zetmeel- en energiegehalte.
• Gebruik een balancer zoals, Pavo Vital, om ondanks de (kracht)voerbeperkingen er toch voor te zorgen dat je paard alle benodigde vitaminen, mineralen en sporenelementen binnenkrijgt.
• Maak een stappenplan voor een langere periode en zoek op het web contact met andere mensen die ook aan het trainen zijn. Word bijvoorbeeld lid van de Facebookgroep van het Pavo InShape Program en doe je voordeel met de tips en ervaringen van mensen die ook bezig zijn om hun paard te laten afvallen.

Dont’s

• Stop nooit met ruwvoer geven. IEDER paard heeft ruwvoer nodig.
• Laat je paard niet te snel afvallen, dit brengt gezondheidsproblemen met zich mee.
• Blijft resultaat uit? Ga niet eindeloos door en neem na 2 maanden zonder resultaat contact op met je dierenarts. Wellicht is er een medische oorzaak dat je paard niet afvalt.

Lees ook:

> Alles over ruwvoer voor paarden: wat, waarom en hoeveel?

> Krijgt mijn paard genoeg vitaminen en mineralen?

> 15 meest gestelde voedingsvragen