Merrie wordt niet drachtig: oorzaken en oplossingen

Het niet drachtig worden van een merrie is een frustrerend en complex probleem. Problemen in verschillende stadia hebben een belangrijke invloed op het succes van de fokkerij. Maar waarom wordt mijn merrie niet drachtig? En hoe creëer ik de ideale omstandigheden voor mijn merrie?

Waarom wordt mijn merrie niet drachtig?

Dat een merrie niet direct drachtig wordt, kan verschillende redenen hebben. Problemen kunnen in drie stadia voor komen: helemaal niet drachtig worden, vroege embryonale sterfte en abortus. Het wel of niet drachtig worden van de merrie hangt van verschillende dingen af:

• Leeftijd: een merrie is al vruchtbaar vanaf de leeftijd van achttien maanden. Hoe ouder de merrie, hoe minder kans er is op een dracht.
• Geslachtsapparaat: problemen aan het geslachtsapparaat hebben voornamelijk te maken met de vorm van het geslachtsapparaat, cystes en ontstekingen.
• Management: het belang van management tijdens de dracht is groot. De conditie van de merrie is een belangrijke factor en heeft direct invloed op de vruchtbaarheid. Een optimale omgeving voor je merrie vergroot de kans op een goede vruchtbaarheid en dracht. De cyclus van een merrie kan zelfs ophouden als de voeding slecht is of wanneer de merrie aan te veel stress wordt blootgesteld!
• De hengst: de populariteit van de hengst is bijvoorbeeld van invloed op het sperma, maar ook de kwaliteit en het bevruchtend vermogen.
• Type sperma: de kwaliteit en effectiviteit kan verschillen bij vers, gekoeld of diepvriessperma.
• De combinatie merrie/hengst
• Stress: stress tijdens de dracht kan ook van invloed zijn op een eventuele vroege embryonale sterfte. Andere oorzaken van vroege embryonale sterfte zijn het niet voldoende produceren van progesteron (het drachtigheidshormoon), afwijkingen in de baarmoederwand, zoals ontstekingen en het niet voldoende binnenkrijgen van voedingsstoffen (door bijvoorbeeld cysten of beschadigingen aan de baarmoederwand).

Foetale sterfte, ook wel abortus genoemd, kan optreden bij tweelingdracht, afwijkingen aan de navelstreng, het vroegtijdig loslaten van de placenta, koorts van de merrie en infectie.

Creëer de ideale omstandigheid voor een drachtige merrie

Je kunt de kans op dracht vergroten, door een ideale situatie te creëren op stal voor jouw drachtige merrie. Denk hierbij aan:

• Een goede stalhygiëne
• Zo min mogelijk stress door regelmaat
• Voldoende contact met soortgenoten
• Genoeg beweging

Daarnaast kunnen de volgende vitaminen en mineralen een positieve invloed hebben op de vruchtbaarheid van de merrie:

• Beta-caroteen (of pro-vitamine A): hiermee is een merrie eerder in haar cyclus, zorgt voor een betere hengstigheid en vermindert de kans op vroege embryonale sterfte.
• Vitamine E: een tekort aan vitamine E kan lijden tot onvruchtbaarheid en bij drachtige merries tot misvorming van het veulen (spierziekte, witte spieren) of abortus. Belangrijk dus om dit goed in de gaten te houden!
• Foliumzuur: dit is het voor vruchtbaarheid zo belangrijke vitamine B11.
• Selenium: heeft een vergelijkbare uitwerking als vitamine E op de vruchtbaarheid.

Het voedingssupplement Pavo Fertile bevat onder andere bovenstaande stoffen en kan hierdoor de vruchtbaarheid van de merrie ondersteunen en zorgt er tevens voor dat de merrie de hengstigheid duidelijker toont.

Voeding drachtige merries

Idealiter worden drachtige merries in kuddes gehouden op de wei. Gras bevat de ideale voedingsstoffen voor merries. In ruwvoer daarentegen zitten vaak veel minder eiwitten, mineralen en vitamine E. Een tekort aan eiwitten is funest. Eiwitten zijn van essentieel belang voor de groei van alle cellen en weefsels. Zeker in de laatste maanden van de dracht is eiwit belangrijk voor de ontwikkeling van het veulen, zonder dat de merries haar eigen reserves moet gaan aanspreken. Een tekort aan eiwit zorgt ook voor een verminderde melkproductie tijdens lactatie. Een gebrek aan vitamine E verhoogt de kans op het laten staan van de nageboorte. Om inzicht te geven in de voedingsstoffen in je ruwvoer, kun je een Pavo Ruwvoer Quickscan doen. Dit is een snelle en voordelige ruwvoeranalyse.  

Tip: ontdek de eiwitwaarde in je ruwvoer met de Pavo Ruwvoer Quickscan!

Hoewel in de eerste acht maanden het normale rantsoen van de merrie voldoende is, verandert de voedingsbehoefte van de drachtige merrie in de laatste drie maanden enorm. Het veulen maakt een groeispurt door. Om de merrie in al deze behoefte te voorzien is het verstandig om naast ruwvoer, het energieniveau van de merrie op peil te houden door middel van krachtvoer. Bij tekorten aan bepaalde voedingsstoffen kunnen problemen ontstaan. In de merriebrok Pavo PodoLac zitten alle noodzakelijke vitaminen, mineralen en sporenelementen voor een optimale groei en ontwikkeling van het veulen.

Vruchtbaarheidsonderzoek merrie

Wanneer de merrie een duidelijke hengstigheid laat zien, kan de dierenarts gebeld worden om het paard te insemineren. De dierenarts zal allereerst beginnen met het doornemen van de fok-en medische geschiedenis van de merrie en het beoordelen van het geslachtsapparaat.

Om het geslachtsapparaat te beoordelen, wordt er zowel inwendig als uitwendig onderzoek gedaan. Bij het uitwendige onderzoek wordt de stand en sluiting van de vulva onderzocht. Uitvloeiing uit de vulva kan duiden op een al eventueel aanwezige ontsteking. Wanneer een vulva niet goed sluit, bestaat er een kans dat de merrie lucht naar binnen zuigt. Bacteriën kunnen zo naar binnen komen en kunnen zorgen voor ontstekingen in de baarmoeder. Merries die luchtzuigen door de vulva zullen door de dierenarts moeten worden dichtgezet.

Het inwendige onderzoek bestaat uit rectaal onderzoek en een echografie. Bij het rectaal onderzoek wordt de spierspanning in de baarmoeder, de baarmoedermond en de follikel(s) op de eierstok(ken) gecontroleerd. Door middel van een echo controleert de dierenarts of er vocht of cysten in de baarmoeder aanwezig zijn en worden de eventuele follikels gemeten. Wanneer de follikel groot genoeg is, zacht aanvoelt en het paard een slappe baarmoederhals heeft, mag er geïnsemineerd worden. 

Het komt ook voor dat er vocht in de baarmoeder zit. Oorzaken hiervan kunnen zijn: bacteriën/schimmels of gisten in de baarmoeder, overmatige reactie na het dekken of een allergie. Deze kunnen aangetoond worden door middel van een swab of biopt. Vocht in de baarmoeder wordt behandeld door de dierenarts door het middel oxytocine of een antibiotica toe te dienen, of het spoelen van de merrie. Cysten in de baarmoeder worden door de dierenarts weggebrand en kunnen ontstaan door een tekort aan nutriënten. Goed voermanagement is dus zeer belangrijk!

Heb ik een probleemmerrie?

Wanneer een merrie na een aantal pogingen nog niet drachtig is, of niet drachtig wil blijven, is er sprake van een probleemmerrie. Dit kan veel verschillende oorzaken hebben. Het is dan ook verstandig om tijdig contact met je dierenarts op te nemen en samen een plan van aanpak op te stellen.

Hengstigheid stimuleren met Pavo Fertile

Het supplement Pavo Fertile biedt alle ondersteuning die nodig is om de vruchtbaarheid van een merrie te bevorderen. Het is samengesteld voor het op gang brengen van de cyclus en bevat alle benodigde stoffen voor de voorbereiding van een gezonde eicelontwikkeling. Speciaal geschikt voor merries die de hengstigheid niet duidelijk genoeg tonen.

Lees ook:

> Drachtige merrie: voeding en arbeid

> Stressgevoelig paard? Dit kun je eraan doen

> Veulen op komst: alles wat je moet weten